O czym rozmawiać z Niemcami w pracy? Czy może raczej jak rozmawiać, bo tematy się znajdują, ale brakuje nam słów. Dlatego zaczynam nową serię na blogu, którą zatytułowałam „#dojcz4job”, bo wiem, że wiele osób nawet i chciałoby pogadać z niemieckimi znajomymi, ale nie bardzo wie jak zagaić :)
Nic dziwnego, bo to jest już troszkę trudniejsza sztuka, aby na luzie prowadzić konwersacje na każdy temat, o jakim pomyślimy. A że akurat nadciąga długi majowy weekend i wiele osób będzie chciało na pewno opowiedzieć co nieco o tym, jak go spędziło i zapytać się, co robili w tym czasie inni. Przygotowałam mały słowniczek i garść pomocnych wyrażeń odnośnie tematów okołomajówkowo-grillowych. Starałam się w miarę prosto, aby nikt nie poczuł, że to go przerasta:) Plus bonus – krótki przewodnik po czasie przeszłym Perfekt.
Jak zapytać się o plany?
vorhaben – mieć plany, czasownik rozdzielnie złożony, dlatego vor idzie na koniec
Was hast du vor? – Co planujesz?
planen – planować, w czasie przeszłym łączy się z „haben”, odmienia się regularnie, stąd: du hast geplant, a że stawiamy pytanie to hast będzie przed du
Was hast du geplant? – Co zaplanowałeś?
langes Wochenende / das lange Wochenende – długi weekend
I bardziej rozbudowana wersja: Was hast du für das lange Wochenende geplant? – Co zaplanowałeś na weekend?
Jak zapytać się o to, co ktoś robił w weekend/w dni wolne?
machen – robić w czasie przeszłym: haben + gemacht
Was hast du am Wochenende/an Feiertagen gemacht? – Co robiłeś w weekend/w dni wolne?
Jak opowiedzieć o naszych aktywnościach?
Wycieczka / podróż
einen Ausflug machen nach/an… – robić/pojechać na wycieczkę do…
an den See – nad jezioro
Wir haben einen Ausflug nach Krakau gemacht.
Wir haben einen Ausflug an den See gemacht.
einen Ausflug/eine Reise unternehmen – odbyć/przedsięwziąć wycieczkę / podróż
Ich habe zusammen mit meiner Familie eine Reise unternommen. – Razem z moją rodziną odbyłem wycieczkę.
unternehmen – czasownik złożony, ale nierozdzielny, nehmen – w czasie przeszłym odmienia się nieregularnie – nehmen – nahm – genommen, ale że jest to właśnie czasownik złożony i nierozdzielny to przedrostek ge- odpada i tak powstaje: unternommen
ognisko / grill / piwko
das (Lager)feuer – ognisko
Lagerfeuer machen – robić ognisko
der Wald – las
im Wald – w lesie
Wir haben ein Feuer / Lagerfeuer im Wald gemacht.
ein Lagerfeuer veranstalten – zorganizować ognisko
Ich habe zusammen mit meinen Freunden ein Lagerfeuer veranstaltet. – Razem z przyjaciółmi zorganizowałem ognisko.
veranstallten w czasie przeszłym: haben + veranstaltet, czyli odmiana słaba, ale bez przedrostka -ge ze względu na przedrostek ver- na początku słowa
ein Lagerfeuer anzünden – rozpalić ognisko
Ich habe ein Feuer angezündet. – Zapaliłem ognisko.
anzünden – czasownik złożony rozdzielnie, odmiana słaba, stąd ge- pojawia się w środku wyrazu w czasie przeszłym: haben + angezündet
grillen – grillować
Gartengrill machen – robić grilla na działce, albo: Grill im Garten machen
Bierchen trinken – pić piwko
leckere Sachen essen – jeść smaczne rzeczy
Wir haben gegrillt. / Wir haben einen Gartengrill gemacht. – Zrobiliśmy grilla w ogrodzie.
Wir haben Bier getrunken und leckere Sachen gegessen. – Piliśmy piwo i jedliśmy smaczne rzeczy.
trinken & essen – to odmiana mocna + haben, stąd zupełna zmiana w obu słowach: haben getrunken, haben gegessen
Aktywności: góry, pływanie, jezioro, łowienie ryb, namiot
in den Bergen wandern – wędrować po górach
Wir sind in den Bergen gewandert. – Wędrowaliśmy po górach. (wandern wiąże się z ruchem dlatego w czasie przeszłym łączy się z “sein”)
am See – nad jeziorem
an den See – nad jezioro
Wir sind an den See gefahren. – Pojechaliśmy nad jezioro.
angeln – łowić, wędkować ryby
Ich habe am Wochenende geangelt. – Wędkowałem w weekend.
der Zelt – namiot
in einem Zelt übernachten – nocować pod namiotem
zelten – biwakować
Wir haben in einem Zelt übernachtet. – Spaliśmy pod namiotem.
Wir haben 3 Nächte gezeltet. – Biwakowaliśmy 3 noce.
Leniuchowanie i opalanie się
der Strand – plaża, am Strand – na plaży
Ich war am Strand. – Byłam na plaży. (sein – być w czasie przeszłym: waren, czyli ich war)
sich sonnen – opalać się (czasownik zwrotny! sich, czyli polskie „się” w niemieckim też odmieniamy przez osoby!)
Ich habe mich gesonnt. – Opalałam się.
faulenzen – leniuchować (może znasz słówko „faul” – leniwy? Stąd ten dziwny czasownik :)
Ich habe gefaulenzt. – Leniuchowałam.
relaxen – relaksować się
Ich habe relaxt. – Relaksowałam się.
ausruhen – odpocząć, wyciszyć się
Ich habe mich ausgeruht. – Odpoczywałam /Wyciszyłam się
sich entspannen – odprężać się
Ich habe mich entspannt. – Odprężyłam się.
sich erholen – odpocząć
Ich habe mich erholt. – Odpoczęłam.
genießen – rozkoszować się, cieszyć się
Ich habe die Sonne genossen. – Cieszyłem się słońcem.
Instrukcja obsługi do czasu przeszłego Perfekt niemieckich czasowników
Wiem, że ten temat powoduje rozbicie wewnętrzne i konfuzję :) Dlatego proponuję ci prosty schemat dotarcia do właściwej formy przeszłej czasownika. Polega on na zadaniu 4 odpowiednich pytań, dzięki którym będziesz mógł sam prawidłowo wyrazić wszystko, co chcesz w czasie przeszłym Perfekt:
1. Czy czasownik łączy się z sein czy z haben?
Do tworzenia czasu Perfekt potrzebujemy drugiego czasownika: haben albo sein. Aby dobrze go wybrać musimy znać, jakie są zasady ich użycia. Nas szczęście nie są one skomplikowane.
Jak to rozpoznać? Czasowniki , które łączą się z sein spełniają określone kryteria, ale znajdziemy oczywiście też kilka wyjątków.
Czasowniki, które łączą się z sein (tak z grubsza:):
• związane z ruchem: fahren, fallen, fliegen, gehen, kommen, laufen, rennen, …
• ze zmianą stanu: einschlafen, aufwachen, sterben, gebären
• czasowniki: sein, werden, bleiben
• na południu Niemiec również: stehen, sitzen
Reszta łączy się zwykle z haben, czyli zdecydowana większość. Taką informację znajdziesz również w słowniku:
2. Czy czasownik jest złożony czy nie?
Jak to rozpoznać? Po przedrostku, czyli tym, co jest na początku słowa:
Kilka przykładów przedrostków: an-, auf-, ab- , los-, vor-, be-, ent-, zer-
Jeśli czasownik jest złożony to w dalszej części zajmiemy się najpierw tylko czasownikiem głównym – na przykład w przypadku ankaufen będzie to kaufen, a w przypadku zerstören będzie nas interesować samo stören.
3. Czy jest to odmiana słaba (ge- + t na końcu) czy mocna?
Jak to rozpoznać? Patrząc tylko na słowo nie jesteś w stanie tego stwierdzić. Po prostu zajrzyj do tabeli czasowników nieregularnych, czy dany czasownik tam jest czy go nie ma. Informacje znajdziesz również w słowniku. Jeśli byłaby to odmiana słaba nie znalazłbyś tu żadnej informacji odnośnie tych 3 form czasu przeszłego:
4. Jeśli czasownik jest złożony to czy jest rozdzielny czy nie?
Jak to rozpoznać? Po rodzaju przedrostka:
Przykłady przedrostków dla czasowników złożonych rozdzielnie: an-, auf-, ab-, vor-, ein-, zu-
Przykłady przedrostków dla czasowników złożonych nierozdzielnie: be-, miss-, ver-, be-, emp-, er-, ge-
Po co ta informacja nam potrzebna? Aby wiedzieć czy wrzucamy do środka typowy dla czasu przeszłego przedrostek -ge czy może go pomijamy:
anzünden – angezündet
verbringen – verbracht – tu nie ma ge-
Jeśli chcemy mieć 100% pewności możemy sprawdzić tę informację w słowniku. W przypadku słów złożonych, ale rozdzielnych informacja będzie pokazana za pomocą pionowej kreski:
Przykład
Czasownik: sich ausruhen – odpoczywać
- Sein czy haben?
Haben, bo nie ma ani ruchu ani zmiany stanu, nie jest też wyjątkiem
- Złożony?
Tak, bo jest przedrostek aus-
- Odmiana słaba czy mocna?
Sprawdzamy w tabeli lub w słowniku czasownik ruhen.
W słowniku nie ma żadnych form, więc jest to odmiana słaba (ge- + t na końcu): geruht
4. Rozdzielny czy nie?
aus- to przedrostek czasowników rozdzielnych. Możemy też zajrzeć do słownika.
Zaznaczono wyraźnie, że jest rozdzielny:
ausruhen w czasie przeszłym Perfekt wygląda więc tak: haben + ausgeruht
Ich habe mich ausgeruht. – Odpocząłem.
