Szkołę językową dla Polaków w Niemczech prowadziłam przez 3 lata. Obserwowałam, jak dosłownie w ciągu 2-3 miesięcy osoby, które twierdziły, że nie mają „talentu do języka”, nie lubią niemieckiego i uczą się, bo muszą, zaczynały jakimś cudem składać całkiem poprawne zdania i mieć z tego frajdę. Jak taka metamorfoza jest w ogóle możliwa?
Na to pytanie znam tylko jedną odpowiedź: są to odpowiednie metody nauki! Tylko nie zrozum mnie źle – nie ma jakiejś jednej i najlepszej metody nauki, choć oczywiście co jakiś czas widzę kolejne reklamy „najlepszej i najskuteczniejszej” pod słońcem metody. Najlepiej takiej, że w ogóle nic nie musisz robić, a słówka i gramatyka w cudownym sposób same rozprzestrzeniają się w twoim ciele i umyśle, do tego trwale. Ej no, wszystko, co wartościowe i ważne nie przychodzi raczej samo z siebie. Jakoś się trzeba o to postarać.
Najbardziej sprawdzoną metodą jest oczywiście silna motywacja, której zwykle nam brak albo jakoś tak szybko się wypala. Dlatego trzeba ją „dokarmiać i pobudzać” inaczej zwykle czeka nas rozczarowanie, również sobą samym, niezadowolenie z powodu mizernych efektów i ostatecznie rzucenie nauki w diabły. A czasem wystarczyłoby kilka zmian i trochę wiedzy, by zmierzyć się z tematem.
Jak zmotywować motywację? :)
- Wyrób sobie codzienne nawyki, np. codziennie przeznaczam na naukę 10, 20 lub 30 (tyle, ile chcesz i uważasz, że dasz radę) minut, uczę się 2 nowych słówek, czytam pół strony tekstu, 2 razy w tygodniu oglądam film w oryginale, raz w tygodniu poznaję nowe zagadnienie gramatyczne itd. Pamiętaj – pomysły muszą być wykonalne i REALNE dla Ciebie, nie muszą być natomiast bardzo ambitne. Zbyt ambitne mogą przytłoczyć i ostatecznie zadziałać przeciwko nam.
- Pamiętaj o tym, dlaczego chcesz się nauczyć tego języka. To bardzo ważne. Nie znosisz swojej pracy? Za mało zarabiasz? Martwisz się co będzie, kiedy będziesz potrzebował pomocy lekarza i nie będziesz mógł powiedzieć, co cię boli? Masz dzieci, które właśnie zaczęły naukę w szkole, a ty nie będziesz umiał pomóc im w lekcjach? Najważniejsze, aby była to potrzeba płynąca prosto z twojego serca.
- Skoncentruj się na elementach i umiejętnościach, których potrzebujesz. Zamierzasz czytać niemiecką poezję, odbyć rozmowę kwalifikacyjną w sprawie pracy, pogadać z kumplami w pracy czy może wystarczy ci, że zamówisz piwo? Najpierw to, co naprawdę jest ci niezbędne do życia tutaj.
- Zapomnij o wszelkich uprzedzeniach i mitach związanych z wiekiem czy talentem do nauki języków obcych. Języka można nauczyć się w każdym wieku, a dodatkowo dowodzą tego badania, które przeprowadziła Rachel Wu z University of California – Riverside. Jej badania nie potwierdziły tego przekonania, że z czasem kurczą się nasze możliwości przyswajania nowych umiejętności – wręcz przeciwnie – badania dowiodły, że uczyć się skutecznie możemy się bez względu na wiek, a to, co ma wpływ na naukę to przede wszystkim odpowiednie, indywidualnie dobrane metody i oczywiście systematyczność.
- Idź tam, gdzie mówi się w języku, którego się uczysz. Jeśli będziesz notorycznie unikał sytuacji, w których musisz się zmierzyć ze swoim strachem/wstydem/zdenerwowaniem/wkurzeniem na siebie/nieznajomością słówek nigdy nie zaczniesz mówić. Myślenie typu: „Odezwę się dopiero, jak będę pewny, że zbuduję zdanie idealne oraz zrozumiem odpowiedź” to częsty błąd popełniany przez osoby uczące się. Takiej pewności możesz nie uzyskać nigdy. Nawet jeśli coś pójdzie nie tak, to co z tego? Najwyżej się nie dogadasz. To, że się nie odzywasz wynika zwykle ze strachu przed oceną otoczenia i tego nieprzyjemnego uczucia rozczarowania sobą, którego wolisz unikać. Daj sobie przyzwolenie na popełnianie błędów. Wiem, że łatwiej to powiedzieć niż rzeczywiście poczuć, ale wiem też, że z czasem przychodzi rutyna.
Nauka słówek
Wiele osób twierdzi, że nie może zapamiętać niemieckich słów, gdyż im po prostu „nie wchodzą”. Może i niemiecki nie jest najbardziej melodyjnym językiem świata i brzmi dość chropowato, ale wierzcie mi – nauka słówek może być dużo łatwiejsza, jeśli zastosujemy kilka różnorodnych pomysłów.
1. Ucz się słówek w określonym kontekście.
Nie ucz się długich bloków słów bez wzajemnego powiązania! Na kursach, które prowadziłam wiele osób pytało się o listy słówek. To chyba najmniej skuteczna metoda nauki i zapamiętywania i co gorsza – śmiertelnie nudna. Zamiast tego buduj całe zdania lub skojarzenia, a im bardziej abstrakcyjne one będą tym łatwiej będzie ci dane słowo zapamiętać. Jeśli ciężko ci budować zdania po niemiecku – ucz się słówek parami i wymyślaj do historie, np.:
Przykład 1
Łącz słowa w pary budując jednocześnie abstrakcyjne obrazy, np.
Bleistift – Wecker, czyli ołówek i budzik: wyobraź sobie budzik z ołówkami zamiast wskazówek
Vertrag – Messer, czyli umowa i nóż: pomyśl, jak bardzo wkurza cię obecny pracodawca i co robisz nożem z umową o pracę ;)
To moje pomysły, ale śmiało twórz własne zestawienia! Taka metoda jest o niebo bardziej skuteczna niż wkuwanie na pamięć długich list. Ułóż kilka takich par i zobacz, jak dobrze ci idzie.
Przykład 2
Wymyślaj króciutkie historie, twórz obrazy w swojej głowie:
der Kater oznacza kocura albo kaca. Wszystko jest na k, więc jest łatwiej :) Tu zawsze myślę o leniwym grubym kocie, któremu nic się nie chce, jak na kacu – tylko by spał i spał.
2. Szukaj polskich słów lub zlepków słów, które brzmią jak niemieckie
Pokażę ci to na przykładzie:
die Tasse oznacza filiżankę. Aby zapamiętać to słowo wymyśliłam zdanie, które może mówić wścibska sąsiadka: Ta se filiżankę kupiła! Jeśli wypowiesz je szybko usłyszysz „tasse”. Nieważne, że po polsku brzydko, ważne, że zapamiętałam słówko raz na zawszeJ
3. Powtarzaj, jeśli lubisz.
Jeśli taka typowa pamięciowa metoda ci odpowiada warto wiedzieć, jak powtarzać materiał, aby zapamiętać go raz na zawsze. Badania nad zapamiętywaniem prowadził niemiecki naukowiec Hermann Ebbinghaus, który wyrysował tzw. krzywą Ebbinghausa, pokazującą, że zdecydowana większość zapamiętanych informacji ulega zapomnieniu w ciągu pierwszych kilku dni od momentu zapamiętania, natomiast po dłuższym odstępie czasu zapominanie ulega spowolnieniu. Aby więc materiał trafił do tzw. pamięci długotrwałej przyjmuje się, że nowy materiał powinno się powtarzać w następujących odstępach czasowych:
- zaraz po nauce (do 10 min.)
- po upływie 1 godziny
- 24 godzin
- 48 godzin
- 1 tygodnia
- 1 miesiąca
- 6 miesięcy
Jeśli nie lubisz powtarzać – przepisuj. Będzie łatwiej, a efekty również nadejdą.
4. Sporządzaj listy zakupów po niemiecku za każdym razem, kiedy idziesz do sklepu bez względu na rodzaj zakupów
5. Stosuj fiszki, naklejaj karteczki z nazwami np. na przedmiotach codziennego użytku.
6. Zmień język na portalach społecznościowych lub w telefonie
7. Zacznij korzystać z aplikacji słownika deutsch – deutsch w telefonie
…lub jeśli wolisz z wersji papierowej: Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache Wydawnictwa: Langenscheidt, DUDEN (słowniki są dostępne również jako aplikacja na telefon), gdzie w przystępny sposób podane są wyjaśnienia słów, ale po niemiecku. Na początku może wyda ci się to niewygodne i męczące, ale gwarantuję ci – w ekspresowym tempie poszerzysz zasób słów, znaczenie szybciej niż używając słownika polsko-niemieckiego.
8. Słuchaj nagrań, podcastów, piosenek.
Nawet nie musisz być wtedy w pełni skoncentrowany, bo twoja podświadomość i tak słucha. Poza tym uczysz się melodii języka i przyzwyczajasz do akcentu. Słuchać możesz podczas innych czynności, a to jest dużą zaletą: podczas jazdy samochodem, podczas sprzątania, gotowania, biegania czy spacerów.
9. Znajdź fanpage albo konto na Instagramie z tematyki, która cię kręci
Dzięki temu dostaniesz codzienną porcję słówek i treści, ale z obszaru, który cię nie nudzi. To znacznie lepsze niż czytanki z podręcznika o tym, jak wygląda pokój.
Choć wpis jest o nauce słówek dorzucę tu jeszcze klika uwag na temat gramatyki:
1. Nie bierz się za ciężkie zagadnienia dopóki nie opanujesz tych prostszych.
To częsty błąd zniechęcający do dalszej nauki. Jedna reguła często opiera się na innej i nie mając mocnych podstaw trudno będzie nam zrozumieć na przykład skomplikowany niemiecki tryb przypuszczający. Daj sobie na to czas. Konstrukcje niemieckie to czasem diabeł wcielony, ale świetnie działa powtarzanie całych zdań na głos i zwykłe przepisywanie.
Pamiętaj – nie nauczysz się żadnego języka obcego w twoim wieku omijając gramatykę. To jest niemożliwe. Chyba, że jesteś bobasem i właśnie zaczynasz przygodę z mówieniem. Pogódź się z tym faktem i od tej pory o gramatyce myśl tylko w kategoriach pozytywnych :)
2. Wiedzę o danym zagadnieniu gramatycznym czerp z różnych źródeł
Przeczytaj w podręczniku, przeczytaj na 2-3 stronach internetowych, na blogu, posłuchaj o tym czyjegoś nagrania na youtubie. Różne spojrzenie, różny sposób tłumaczenia, różnorodne przykłady.
3. Nowo poznane struktury gramatyczne spróbuj odnajdywać w tekstach, z którymi stykasz się na co dzień.
Jak robić to najprościej? Po prostu szukaj czasownika, bo to z nim i z jego umiejscowieniem w zdaniu mamy najwięcej trudności.
Kilka uwag na koniec
• Nie ma metod uniwersalnych pasujących do wszystkich. Musisz sam trochę poeksperymentować i odnaleźć to, co pasuje do ciebie. Na pewno jednak są takie, które charakteryzują się wysoką bądź niską skutecznością.
• Ucząc się języka staraj się rozwijać wszystkie kompetencje językowe. Nie zajmuj się więc tylko nauką gramatyki, bo zrobi się nudno. Angażuj się językowo w różnych sytuacjach: słuchaj, jak mówią Niemcy, oglądaj TV, włącz radio, przeczytaj ulotkę spod drzwi czy reklamę na billboardzie. W ten sposób nauczysz się języka z życia, a nie z nudnego podręcznika.
• Metodą, która góruje nad innymi jest SYSTEMATYCZNOŚĆ, co nie musi ani trochę oznaczać codziennego siadania do ćwiczeń gramatycznych, ale raczej wyrobienia sobie nawyków, z którymi czujemy się najlepiej. Konieczność systematyczności dotyczy każdego celu, jaki chcemy osiągnąć, nie tylko nauki języka.
Bądź więc systematyczny w nauce i wyrób sobie nawyk sprawdzania znaczenia słów, których nie rozumiesz, a widzisz codziennie w drodze do pracy, w TV, w gazetach. Im masz większy zasób słów tym szybciej będziesz rozumiał otaczający cię niemiecki świat. Gramatyka jest bardzo ważna, ale słownictwo jeszcze ważniejsze.
Więcej o tym przeczytasz w poście Jak uczyć się języka niemieckiego, jeśli mieszkasz w Niemczech?
Nie ukrywam, że dla mnie najlepszą metodą była metoda Rapid w szkole Avalon School w Radomiu.
Najlepsza, najskuteczniejsza.
Najszybciej do mnie trafiła.
Najważniejsze to na początku zacząć naukę niemieckich słówek od tych najczęściej używanych,
1000 najpopularniejszych słów to absolutne minimum do rozumienia większości przekazu po niemiecku.
Ale tylko w kontekście :) Wkuwanie list słówek bez żadnego kontekstu jest bardzo nieefektywne, frustrujące i ostatecznie nie przynosi większych efektów. Przynajmniej dla większości osób.